Op donderdag 2 november vond ons Congres Ondermijnende Criminaliteit in de Vastgoedsector plaats in hotel Casa in Amsterdam. Het stormachtige weer weerhield ruim 150 makelaars en notarissen niet en werden geboeid door de diverse sprekers.
Na de lunch openden de voorzitter Ring notarissen, Guido Tjadens en onze eigen voorzitter Jerry Wijnen de dag met de prangende vraag: Kun jij ondermijning herkennen en weet je hoe je vervolgens moet handelen? Een mooie rij aan sprekers heeft hier deze middag meer duidelijkheid aan gegeven. Je vindt hieronder een verslag van de dag.
Job van Beekhoven, hoofd van RIEC Amsterdam Amstelland trapt de congresmiddag af met inzicht in het tot stand komen van criminele praktijken in de vastgoedsector. Hij legt uit hoe crimineel geld vernuftig wordt verplaatst over de hele wereld en er bijvoorbeeld voor zorgt dat financiering van vastgoed steeds vaker plaatsvindt via alternatieve financiering zonder de betrokkenheid van grootbanken. Omdat makelaars en notarissen cruciale schakels zijn bij de totstandkoming van transacties, zijn zij de aangewezen personen die met hun zicht en betrokkenheid kunnen signaleren of ergens crimineel geld in het spel is. En daarom roept Job ‘ons’ op om samen slimmer op te treden tegen ondermijnende criminaliteit.
Afsluitend vestigt hij de aandacht op Tafel020, een initiatief dat opgericht is om de meldketen van poortwachters te versterken. Tafel020 stuurt op de drie gebieden ‘(h)erkennen waar het fout gaat’, ‘voorkomen dat het opnieuw kan gebeuren’ en ‘optreden waar nodig’. Ook verzorgt Tafel020 op aanvraag kennissessies screenen en melden en organiseren zij in het voorjaar feedbacksessies om meer zicht op het proces en de inhoud van het meldproces te krijgen.
Anet van Schijndel, financieel specialist bij Politie Amsterdam vervolgt met een kijkje in de mogelijkheden en kansen die criminelen zien om geld wit te wassen. Zij illustreert haar verhaal met praktijkvoorbeelden van in onderzoek aangetroffen, gemakkelijk te onderscheppen dommigheden die ook eenvoudig over het hoofd gezien worden. Deze voorbeelden lopen uiteen van spelfouten of foutieve datering in officiële documenten en het ontbreken van verplichte gegevens tot aan een officiële Chinese stempel die voor € 8,- op de Chinese markt blijkt te kunnen worden gekocht. De boodschap is ’blijf kritisch’ en ‘vraag door’.
Vlak voor de pauze belichtte mr. Jurjan Geertsma, advocaat bij JahaeRaymakers een hele andere kant van de zaak. Na uitleg over dubbele ondermijning en het belang van publiek private samenwerking, spreekt hij uitgebreid over de kwetsbaarheid van de poortwachter. Aan de hand van een casus illustreert hij hoe je te maken kunt krijgen met integriteitskwesties zoals bijvoorbeeld een strafrechtelijke verdenking. Jurjan sluit concluderend af dat het van belang is dat poortwachters beschermd moeten worden in geval van angst voor represailles bij het doen van meldingen van ongebruikelijke transacties.
Na de pauze zorgt Victor Kallen, senior scientist, defence, safety & security bij TNO voor een vliegende start met zijn wervelende betoog over stress en intimidatie. Aan de hand van zijn evolutionaire stress model, de reflexen ‘fight or flight’ en het theoretische model intimidatie model komt hij concluderend tot de aanbeveling dat je het beste van ‘ieder fort een aquarium’ kan maken. Zorg voor het creëren van vrijheidsgraden in alle dimensies en voor het maken van professionele afspraken. Kortom: Laat je niet gek maken!
Charles Jungschläger, relatiebeheerder bij FIU Nederland geeft vervolgens uitgebreid uitleg over de meldketen. Van hoe het melden precies werkt tot aan hoe een transactie van ongebruikelijk naar verdacht overgaat. Charles benadrukt ook dat er een meldplicht geldt volgens Wwft en dat met de aansluiting bij FIU een melding maken eigenlijk heel laagdrempelig is met het speciale meldformulier voor makelaars en notarissen. Als afsluiting laat Charles wat cijfers zien, waaruit heel duidelijk blijkt dat er bij de makelaars nogal wat winst te halen is: in 2022 hebben slechts 99 makelaars een melding gemaakt tegenover 331 notarissen.
Annemarie van der Burg, projectleider bij Meld Misdaad Anoniem vult de oproep aan met praktische voorbeelden van signalen die gemakkelijk te herkennen zijn. Daarbij doet zij, ter geruststelling van melders, uitgebreid de mate van anonimiteit uit de doeken: er worden geen telefoonnummers of IP-adressen opgeslagen, meldformulieren worden versleuteld en na behandeling verwijderd en bovendien zijn de M-medewerkers vertrouwenspersonen. Er lijkt geen enkele reden te zijn om ongebruikelijke transacties niet te melden.
Als hekkensluiter op onze congresdag, wijdt Ronald Carpentier, CEO van Vidua Vastgoed uit over hoe de producten van Vidua Vastgoed een bijdrage kunnen leveren aan het terugdringen van ondermijning in de vastgoedsector. Ronald geeft aan dat de omvangrijke papieren rompslomp in de woonreis niet altijd veilig is en laat zien hoe veilig en makkelijk zakendoen mogelijk is met de Vidua app. Partijen als onder andere Realworks, move.nl, ING en Adobe Sign zijn ook onderdeel van deze digitale manier. Ook benadrukt hij dat de producten van Vidua Wwft-proof zijn en je op deze manier eenvoudig kunt voldoen aan je meldplicht.
De dagvoorzitters Guido en Jerry sluiten af met een oproep aan alle collega’s om eens in de spiegel te kijken en zich af te vragen of ze wel alles doen dat mogelijk is als het gaat om het herkennen van en het handelen bij vermoeden van ondermijning. En vooral.dat na vandaag het belang wel heel duidelijk is geschetst, de te ondernemen stappen uitgelicht en de leeuwen en beren op de weg zijn weggenomen.
Wij concluderen dat het een geslaagde informatieve dag was en danken alle bezoekers nogmaals hartelijk voor hun aanwezigheid.
Laten we er met z’n allen voor zorgen dat er geen bommetje onder ons vastgoed komt.